Leges WABO & Omgevingswet
De tarieven voor de dienstverlening binnen het omgevingsrecht (waaronder omgevingsvergunningen voor bouw, sloop en ruimtelijke procedures) hebben zich over een langere periode kostendekkend getoond. Jaarlijks fluctueren de opbrengsten én de lasten, afhankelijk van de grote bouwprojecten die zich jaarlijks aandienen. Bovendien strekken de lasten bij die grote bouwprojecten zich uit over meerdere jaren (toezicht tijdens de uitvoering), terwijl we de baten daarvan in één jaar ontvangen bij het verlenen van de vergunning. De reserve draagt bij aan de egalisatie van de baten en lasten.
Tot 2024 vielen deze inkomsten onder de noemer “Wabo-leges”. Per 2024 is de Omgevingswet (inclusief de wet Kwaliteitsborging voor het bouwen (wkb)) gaan gelden. De legesverordening is per 2024 ingrijpend aangepast op basis van de nieuwe producten, uitgangspunten en terminologieën op basis van "We hanteren het VNG model" aangevuld met lokaal maatwerk. We gaan opnieuw uit van 100% kostendekking als gemiddelde over een periode van meerdere jaren.
Door de wkb zullen de bouwtechnische toets- en toezichttaken stapsgewijs verplaatsen naar private kwaliteitsborgers, te beginnen bij bouwontwikkelingen met een laag risico (gevolgklasse 1). Die stapsgewijze invoering heeft effect op het werkaanbod, de daarmee samenhangende kosten en de 100% dekking door leges die daar tegenover staat. Dat effect is medio 2023 geprognosticeerd in de begrotingscijfers voor 2024 e.v. op basis van ontwerpwetgeving van dat moment. Op een later moment is de besluitvorming hieromtrent gewijzigd wat maakt dat de eerste wkb-stap (veel) minder groot is. Het moment en de omvang van de volgende wkb-stappen zijn op dit moment nog onvoldoende duidelijk om betrouwbare prognoses te kunnen maken. Ondertussen houdt de hoge bouwconjunctuur aan. Dit geheel maakt het aannemelijk dat de resultaten van 2024 qua kosten én inkomsten hoger zullen liggen dan begroot. Of dit om bijstelling vraagt voor 2025 en verder is op dit moment nog niet te zeggen.