Leefomgeving en Veiligheid

Wat is de bedoeling van dit programma?

Leefomgeving
De openbare ruimte is onze woon-, werk- en leefomgeving en daarmee van groot belang voor inwoners, ondernemers en bezoekers van Nieuwegein. Wij streven ernaar de openbare ruimte toegankelijk en aantrekkelijk te maken en te houden voor huidige en toekomstige generaties – jong en oud – als omgeving om in te wonen, recreëren en werken. We behouden en versterken de kwaliteit van de openbare ruimte en stellen de gebruiker en of functie centraal. We doen dat samen met inwoners, gebruikers, partners. 

Veiligheid
Nieuwegein is een gevarieerde en veilige stad, waar de huidige en volgende generaties graag zijn. Samen met inwoners, ondernemers en partners vergroten we de bewustwording en de weerbaarheid en versterken we de veiligheid.

Relatie met andere programma's

‘ Leefomgeving’ heeft een belangrijke relatie met het programma ‘Wonen en Economie’ waar het gaat om de thema's Betere Buurten, (betaald) parkeren, spelen, Omgevingswet, Actieplan geluid, afval, duurzaamheid. En met het programma ‘Vrije tijd’ als het gaat om spelen en sport en bewegen.
Verder willen we ook de aandacht voor het omgaan met hemel- en afvalwater onder ontwikkelaars en inwoners vergroten. Hiervoor gebruiken we de instrumenten geschreven op de omgevingsprogramma’s ‘Duurzaam Bouwen: Woningbouw 2022‘ en ‘Klimaatadaptatie 2023-2026: Samen klaar voor klimaatverandering’. Op deze wijze dragen wij zorg voor goede en voldoende voorzieningen op het gebied van riolering en waterhuishouding, die goed te beheren zijn.

Aanpak Leefbaarheid en Veiligheid  

We werken vanuit het programma Leefomgeving en Veiligheid aan de aanpak voor de opgaven in de Centrale As (oostelijk Batau en de wijken Zuilenstein, Jutphaas-Wijkersloot, Merwestein en Fokkesteeg), in het kader van de aanpak Leefbaarheid en Veiligheid binnen het programma Versterking Eigen kracht. Vanuit deze aanpak bieden we langjarige inzet om zo de leefbaarheid en veiligheid in de buurten te verbeteren, het perspectief voor de jeugd te verbeteren en voor onze inwoners bestaanszekerheid te vergroten. Dit doen we als gemeente niet alleen, maar we werken hier vanuit een samenwerkingsalliantie met verschillende organisaties in de stad.  

Domeinoverstijgende veiligheidsthema's
Veiligheidsthema’s zijn vaak domein overstijgend. Overlast en criminaliteit zijn onder andere zichtbaar in de buitenruimte en raken daarom aan de programmaonderdelen van het Programma Wonen en Economie. Hierbij zijn de Omgevingswet, aansluiting bij de omgevingsprogramma's en een gezond ondernemersklimaat belangrijke elementen. In het bijzonder werken we in het kader van het project toekomstbestendige bedrijventerreinen ook aan het weerbaar houden van het bedrijventerrein Plettenburg-De Wiers.

Digitale criminaliteit wordt steeds meer een onderdeel van het dagelijks leven. Denk bijvoorbeeld aan ransomware-aanvallen, waarbij gegevens worden versleuteld en alleen tegen betaling weer beschikbaar worden gesteld of aan phishing waarbij criminelen proberen je bankgegevens en identiteit te stelen. Het is daarom belangrijk dat inwoners en ondernemers zich bewust zijn van deze risico’s en zich hiertegen kunnen beschermen. Naast het verhogen van het bewustzijn en de weerbaarheid van inwoners en ondernemers op het gebied van digitale veiligheid, zullen ook medewerkers van de gemeente Nieuwegein voldoende basisvaardigheden nodig hebben om digitaal veilig te werken. Dit speerpunt is reeds onderdeel van het programma ‘Samenwerken aan ICT’ van de afdeling Support, dat zich richt op het waarborgen van interne digitale veiligheid.

Een bijzonder aandachtspunt is de relatie met het Programma Versterking Eigen kracht, ondersteuning en bescherming waar met name op de thema's huiselijk geweld/kindermishandeling, complexe multiprobleemgezinnen en preventie van jeugdcriminaliteit raakvlakken zijn met het sociaal domein. Vroegtijdig signaleren en inzetten van interventies kan helpen om te voorkomen dat casussen in het sociaal domein escaleren naar het veiligheidsdomein.

Daarnaast is er ook een relatie tussen het thema gezondheid en veiligheid met betrekking tot preventie drugsgebruik. Naast de nadelige gezondheidseffecten van drugsgebruik, draagt de drugsgebruiker ook bij aan het in stand houden van criminaliteit. Belangrijke speerpunten zijn het voorkomen dat Nieuwegeinse jeugd drugs gaat gebruiken en/of in de drugscriminaliteit belandt.

Wat doen we samen?

Leefomgeving
U10
Via de U10-bestuurstafel Duurzame Mobiliteit werken we aan de uitvoering van de doelen uit de ‘Mobiliteitsvisie grootstedelijk Utrecht’:
• Kiezen voor het verantwoord accommoderen van de mobiliteitsgroei.
• Kiezen voor de meest geschikte vervoerwijze per gebied.
• Kiezen voor kwaliteit voor de fietser.
• Kiezen voor kwaliteit voor de OV-reiziger.
• Kiezen voor een gezamenlijke aanpak van leefbaarheid en bereikbaarheid bij de rijkswegen. projecten als Ring Utrecht, noordelijke Randweg Utrecht (NRU) en aanpak A27.
Daarnaast wordt ook de regionale inzet richting het Rijk veelal via de U10 verricht.

Coöperatie ParkeerService
Onze gemeente is één van de 13 leden van de Coöperatie ParkeerService. ParkeerService verzorgt in onze stad een groot deel van de operationele zaken met betrekking tot het betaald parkeren. De omvang van dit dienstenpakket wordt ieder jaar vastgelegd in een Uitvoeringsovereenkomst. Dit betreft zowel afspraken over de werkzaamheden als de bijbehorende kosten.

Afval en grondstoffen
We werken samen met RMN en de andere RMN-gemeenten aan het verbeteren van de inzameling van afval en grondstoffen en aan een toekomstbestendige organisatie. Ook werken we samen met de AVU (Afvalverwijdering Utrecht). Dit is een gemeenschappelijke regeling die de contracten regelt voor het verwerken van afval en grondstoffen.

Riolering en water
Het (afval)watersysteem houdt niet op aan de gemeentegrenzen en daarom werken we regionaal samen in het Netwerk Water & Klimaat. De partijen van het netwerk zijn het waterschap Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden, 14 gemeenten, de provincie en de Veiligheidsregio. Belangrijke thema’s zijn de opgave als gevolg van de klimaatverandering, duurzaamheid en kostenbesparing.

Veiligheid
Het waarborgen en vergroten van de veiligheid binnen Nieuwegein, kan niet zonder samenwerking met lokale, regionale en landelijke partners.

Een voorbeeld van een lokale integrale aanpak is de Aanpak Nypels. Vanuit de uitgangspunten 'Anders doen op het Nypelsplantsoen' en 'dat doen wat nodig is' zetten we samen met onder andere Woonin, politie, stichting JoU, WIL en Geynwijs in op leefbaarheids- en veiligheidsvraagstukken rond het Nypelsplantsoen.

Een ander voorbeeld van de lokale integrale aanpak is het bondgenotennetwerk van Nieuwegein. Het bondgenotennetwerk is in 2024 gezamenlijk met de politie opgericht met als doel het opbouwen van relaties met sleutelfiguren in de stad. De sleutelfiguren zijn geen professionals, maar inwoners die actief zijn en een achterban hebben bij bijvoorbeeld een stichting of sportclub. Tijdens de bijeenkomsten met de bondgenoten willen we, met de focus op de openbare orde en veiligheid, ophalen wat het sentiment is en wat er speelt in de wijken van Nieuwegein op het gebied van o.a. radicalisering, polarisatie en overlast. Ook fungeren onze bondgenoten als klankbord op het moment dat er sprake is van landelijke, regionale of lokale ontwikkelingen die mogelijk de openbare orde in Nieuwegein kunnen verstoren.

Maar, problematiek op het gebied van de openbare orde en veiligheid stopt vaak niet bij de gemeentegrenzen. We zetten daarom in op goede samenwerking met onze buurgemeenten en regionale/landelijke partners zoals Bureau RVS, het RIEC en het Zorg- en Veiligheidshuis Regio Utrecht. In het kader van het programma Leefbaarheid en Veiligheid en Preventie met Gezag wordt er samengewerkt met andere manifestgemeenten en in Midden-Nederland specifiek intensiever met Utrecht, Almere en Lelystad. Vanuit het Rijk is het ministerie van Justitie en Veiligheid betrokken bij Preventie met Gezag en het ministerie van Binnenlandse Zaken bij de aanpak Leefbaarheid en Veiligheid.  

Ook is de gemeente Nieuwegein één van de deelnemers in de gemeenschappelijke regelingen van de Regionale Uitvoeringsdienst (RUD) Utrecht en de Veiligheidsregio Utrecht (VRU). De RUD voert milieutaken uit op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving. De VRU geeft uitvoering aan een adequate risico-/ crisisbeheersings- en brandweerorganisatie en draagt daarmee bij aan een veilige leefomgeving in Nieuwegein.